طایفه‌های ایل قشقایی

این ایل ترک از پنج طایفه بزرگ کشکولی بزرگ، کشکولی کوچک، شش بلوکی، دره شوری، فارسیمدان  و عمله تشکیل شده است. مبنای این رده‌بندی شمار جمعیت هر طایفه است که نخستین طایفه، بیشترین جمعیت را دارد. در برخی شهرهااز جمله نورآباد ممسنی و قادرآباد (حومه شیراز) عشایری هستند که اصلیتی لر دارند. در برخی منابع تیره‌هایی مانند، «صفی‌خانی»، «گله‌زن» و چند تیره دیگر را جزء تیره‌های مستقل ایل قشقایی معرفی کرده‌اند. تیره‌های یاد شده، به ترتیب از تیره‌های طایفه فارسیمدان و شش بلوکی هستند. طایفه عمله، ابتدا جعفربیگلو نام داشت و در زمان ایلخانی صولت الدوله برای رسیدگی به کارهای شخصی خان، گرد آوری حق مالکان، رسیدگی به کارهای کشاورزی، گله‌داری ایلخانی و تنظیم امور ایلی از تیره‌های گوناگون ایل قشقایی و سران تشکیل شد. طایفه عمله یا عاملین اجرای دستورها و فرمانهای ایلخانی بزرگ، با آن که اکنون سمت و وظایف پیشین خود را از دست داده‌است، هنوز هم به نام «عمله» خوانده می‌شود. خان‌های هر طایفه نیز گروهی خدمتگزار و کارگزار مخصوص دارند که آنها را نیز «عمله دور و بر خان» می‌نامند ولی جزو طایفه عمله نیستند.

سازمان ایل قشقایی به ترتیب از فرد تا ایل به صورت زیر است:

نفر- خانوار - بنکو - تیره – طایفه - ایل

هر طایفه از چندین تیره و هر تیره از چندین «بنکو» و هر بنکو از چند خانوار تشکیل شده‌است؛ مثلاً طایفه عمله از تیره‌های: غجه‌بیگلو -شبانکاره- موصلو- جعفربیگلو- طیبی- قره‌قانی- بهمن‌بیگلو- نمدی- گله‌زن- ۰۰۰) تشکیل و تیره غجه‌بیگلو از بنکوهای: کیخالو- نصرتی- قره‌لو-علی‌ونده‌لو- لر-... تشکیل شده‌اند که هر یک نیز از تعداد زیادی خانواده تشکیل یافته‌اند.

حسینی فسایی در «فارس نامه ناصری» شصت و شش تیره از ایل قشقایی را نام برده‌است؛ ولی شماره تیره‌هایی که امروز جزو قشقایی است، بیش از این است. شاید گروهی از این تیره‌ها در گذشت زمان یا سودجویی به ایل قشقایی پیوسته باشند.

در سازمان کنونی، هر خانوار یک سرپرست و هر ایشوم که از چند چادر گرد هم که در آن چند خانوار زندگی می‌کنند، تشکیل می‌شود. یک ریش سفید و هر تیره یک یا دو کدخدا و هر طایفه یک یا دو یا سه کلانتر دارد. کلانتران که از طبقه خانها هستند از جانب دولت برای رسیدگی به کارهای طایفه خود و برقراری امنیت و انضباط برگزیده می‌شود. یک یا دو افسر ارتشی نیز برای برقراری انتظامات ایل به نام افسر انتظامی از طرف ارتش برگزیده می‌شوند.

در سازمان کنونی ایل قشقایی، «ایل بیگی» یا «ایلخانی» (ریاست ایل) وجود ندارد و دولت این مقام را از بین برده است.